☀️ JOIN SPN MOBILE
Forums
New posts
Guru Granth Sahib
Composition, Arrangement & Layout
ਜਪੁ | Jup
ਸੋ ਦਰੁ | So Dar
ਸੋਹਿਲਾ | Sohilaa
ਰਾਗੁ ਸਿਰੀਰਾਗੁ | Raag Siree-Raag
Gurbani (14-53)
Ashtpadiyan (53-71)
Gurbani (71-74)
Pahre (74-78)
Chhant (78-81)
Vanjara (81-82)
Vaar Siri Raag (83-91)
Bhagat Bani (91-93)
ਰਾਗੁ ਮਾਝ | Raag Maajh
Gurbani (94-109)
Ashtpadi (109)
Ashtpadiyan (110-129)
Ashtpadi (129-130)
Ashtpadiyan (130-133)
Bara Maha (133-136)
Din Raen (136-137)
Vaar Maajh Ki (137-150)
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ | Raag Gauree
Gurbani (151-185)
Quartets/Couplets (185-220)
Ashtpadiyan (220-234)
Karhalei (234-235)
Ashtpadiyan (235-242)
Chhant (242-249)
Baavan Akhari (250-262)
Sukhmani (262-296)
Thittee (296-300)
Gauree kii Vaar (300-323)
Gurbani (323-330)
Ashtpadiyan (330-340)
Baavan Akhari (340-343)
Thintteen (343-344)
Vaar Kabir (344-345)
Bhagat Bani (345-346)
ਰਾਗੁ ਆਸਾ | Raag Aasaa
Gurbani (347-348)
Chaupaday (348-364)
Panchpadde (364-365)
Kaafee (365-409)
Aasaavaree (409-411)
Ashtpadiyan (411-432)
Patee (432-435)
Chhant (435-462)
Vaar Aasaa (462-475)
Bhagat Bani (475-488)
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ | Raag Goojaree
Gurbani (489-503)
Ashtpadiyan (503-508)
Vaar Gujari (508-517)
Vaar Gujari (517-526)
ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ | Raag Dayv-Gandhaaree
Gurbani (527-536)
ਰਾਗੁ ਬਿਹਾਗੜਾ | Raag Bihaagraa
Gurbani (537-556)
Chhant (538-548)
Vaar Bihaagraa (548-556)
ਰਾਗੁ ਵਡਹੰਸ | Raag Wadhans
Gurbani (557-564)
Ashtpadiyan (564-565)
Chhant (565-575)
Ghoriaan (575-578)
Alaahaniiaa (578-582)
Vaar Wadhans (582-594)
ਰਾਗੁ ਸੋਰਠਿ | Raag Sorath
Gurbani (595-634)
Asatpadhiya (634-642)
Vaar Sorath (642-659)
ਰਾਗੁ ਧਨਾਸਰੀ | Raag Dhanasaree
Gurbani (660-685)
Astpadhiya (685-687)
Chhant (687-691)
Bhagat Bani (691-695)
ਰਾਗੁ ਜੈਤਸਰੀ | Raag Jaitsree
Gurbani (696-703)
Chhant (703-705)
Vaar Jaitsaree (705-710)
Bhagat Bani (710)
ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ | Raag Todee
ਰਾਗੁ ਬੈਰਾੜੀ | Raag Bairaaree
ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ | Raag Tilang
Gurbani (721-727)
Bhagat Bani (727)
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ | Raag Suhi
Gurbani (728-750)
Ashtpadiyan (750-761)
Kaafee (761-762)
Suchajee (762)
Gunvantee (763)
Chhant (763-785)
Vaar Soohee (785-792)
Bhagat Bani (792-794)
ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ | Raag Bilaaval
Gurbani (795-831)
Ashtpadiyan (831-838)
Thitteen (838-840)
Vaar Sat (841-843)
Chhant (843-848)
Vaar Bilaaval (849-855)
Bhagat Bani (855-858)
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ | Raag Gond
Gurbani (859-869)
Ashtpadiyan (869)
Bhagat Bani (870-875)
ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ | Raag Ramkalee
Ashtpadiyan (902-916)
Gurbani (876-902)
Anand (917-922)
Sadd (923-924)
Chhant (924-929)
Dakhnee (929-938)
Sidh Gosat (938-946)
Vaar Ramkalee (947-968)
ਰਾਗੁ ਨਟ ਨਾਰਾਇਨ | Raag Nat Narayan
Gurbani (975-980)
Ashtpadiyan (980-983)
ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ | Raag Maalee Gauraa
Gurbani (984-988)
Bhagat Bani (988)
ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ | Raag Maaroo
Gurbani (889-1008)
Ashtpadiyan (1008-1014)
Kaafee (1014-1016)
Ashtpadiyan (1016-1019)
Anjulian (1019-1020)
Solhe (1020-1033)
Dakhni (1033-1043)
ਰਾਗੁ ਤੁਖਾਰੀ | Raag Tukhaari
Bara Maha (1107-1110)
Chhant (1110-1117)
ਰਾਗੁ ਕੇਦਾਰਾ | Raag Kedara
Gurbani (1118-1123)
Bhagat Bani (1123-1124)
ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ | Raag Bhairo
Gurbani (1125-1152)
Partaal (1153)
Ashtpadiyan (1153-1167)
ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੁ | Raag Basant
Gurbani (1168-1187)
Ashtpadiyan (1187-1193)
Vaar Basant (1193-1196)
ਰਾਗੁ ਸਾਰਗ | Raag Saarag
Gurbani (1197-1200)
Partaal (1200-1231)
Ashtpadiyan (1232-1236)
Chhant (1236-1237)
Vaar Saarang (1237-1253)
ਰਾਗੁ ਮਲਾਰ | Raag Malaar
Gurbani (1254-1293)
Partaal (1265-1273)
Ashtpadiyan (1273-1278)
Chhant (1278)
Vaar Malaar (1278-91)
Bhagat Bani (1292-93)
ਰਾਗੁ ਕਾਨੜਾ | Raag Kaanraa
Gurbani (1294-96)
Partaal (1296-1318)
Ashtpadiyan (1308-1312)
Chhant (1312)
Vaar Kaanraa
Bhagat Bani (1318)
ਰਾਗੁ ਕਲਿਆਨ | Raag Kalyaan
Gurbani (1319-23)
Ashtpadiyan (1323-26)
ਰਾਗੁ ਪ੍ਰਭਾਤੀ | Raag Prabhaatee
Gurbani (1327-1341)
Ashtpadiyan (1342-51)
ਰਾਗੁ ਜੈਜਾਵੰਤੀ | Raag Jaijaiwanti
Gurbani (1352-53)
Salok | Gatha | Phunahe | Chaubole | Swayiye
Sehskritee Mahala 1
Sehskritee Mahala 5
Gaathaa Mahala 5
Phunhay Mahala 5
Chaubolae Mahala 5
Shaloks Bhagat Kabir
Shaloks Sheikh Farid
Swaiyyae Mahala 5
Swaiyyae in Praise of Gurus
Shaloks in Addition To Vaars
Shalok Ninth Mehl
Mundavanee Mehl 5
ਰਾਗ ਮਾਲਾ, Raag Maalaa
What's new
New posts
New media
New media comments
New resources
Latest activity
Videos
New media
New comments
Library
Latest reviews
Donate
Log in
Register
What's new
New posts
Menu
Log in
Register
Install the app
Install
Welcome to all New Sikh Philosophy Network Forums!
Explore Sikh Sikhi Sikhism...
Sign up
Log in
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Reply to thread
Message
<blockquote data-quote="dalvinder45" data-source="post: 225289" data-attributes="member: 26009"><p style="text-align: center"><strong>ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ-1</strong></p> <p style="text-align: center"><strong></strong></p> <p style="text-align: center"><strong>[ATTACH=full]22583[/ATTACH]</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ</strong></p><p></p><p style="text-align: center"> ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਤੇ ਕੋਸ਼ ਲਿਖਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਸਹੀ ਵੇਰਵੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਜਦੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਾਰੇ ਸਾਰੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਕੌਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ਭੇਜੀ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵ ਦੇਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਯਾਤ੍ਰਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ।</p><p></p><p>ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭ੍ਰਮਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼, ਯੂਰਪ ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਤਕ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਸੰਨ 1498 ਈ: ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਨ 1524 ਈ: ਤਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ, ਪੂਰਬ, ਦੱਖਣ, ਉਤਰ ਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</p><p></p><p>ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਭਾਵ ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਤੋਂ ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਕੀਤੀ ਯਾਤਰਾ। ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਦਾ ਤਿਆਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੇਈਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੇ ਰੱਬੀ-ਗਿਆਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਯਾਮਤਾ ਰਾਹੀਂ ਗਿਆਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਰਚਿਤਾ ਇਕ ਹੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਉਸੇ ਦੇ ਹੀ ਰਚੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਭਾਈ ਬੰਦ ਹਨ ਇਸ ਸਭ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਧੁਰ ਦਰਗਾਹੋਂ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਊਚ-ਨੀਚ, ਅਮੀਰ-ਗਰੀਬ, ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ ਆਦਿ ਦੇ ਬਖੇੜੇ ਤਾਂ ਮੋਹ-ਮਾਇਆ ਅਧੀਨ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਅਪਣੇ ਘੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨੇ ਨਾ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਰਮ ਬਣਾਏ। ‘ਨਾਂ ਕੋ ਹਿੰਦੂ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ’ ਦਾ ਨਾਹਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਈਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੇ ਦਿਤਾ।</p><p></p><p>ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਤੇ ਬੁਧੀ ਜੀਵੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨਿਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਅਸੂਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਹ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਹ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰੇ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਕਮਾਈ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਹ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਜਾਲ ਬੁਣੇ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਫਸੀ ਆਮ ਜੰਤਾ ਫਸੀ ਜੰਤਾ ਤੜਪਣ ਲੱਗੀ।ਅੰਤਰਯਾਮਤਾ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅੰਧਕਾਰ ਵਿਚ ਫਸੀ ਜੰਤਾ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਰਸਾਉਣ ਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਗਿਆਨ ਦਾ ਚਾਨਣ ਦੇਣ, ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਂਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਪੰਡਿਤਾਂ, ਕਾਜ਼ੀਆਂ, ਮੁਲਾਂ, ਰਾਜਿਆਂ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਲੋਂ ਰੋਕਕੇ ਸੱਚ ਤੇ ਸੱਚੇ ਨਾਲ ਜੋੜਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਸਾਰਾ ਜਹਾਨ ਹੀ ਇਸ ਭਰਮ ਜਾਲ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣੀ ਕਰਮਭੂਮੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਪੂਰੇ ਛੱਬੀ ਵਰ੍ਹੇ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਕੇ ਝੂਠ ਉਘਾੜਣ, ਸੱਚ ਸਮਝਾਉਣ ਤੇ ਸੱਚੇ ਨਾਲ ਜੋੜਣ ਲਈ ਮਨੁਖਤਾ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ, ਭਾਈਵਾਲਤਾ, ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ. ‘ਕਿਰਤ ਕਰਨ, ਨਾਮ ਜਪਣ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ’ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਘਰ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਤੇ ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ, ਝੂਠੀਆਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਤੇ ਮਨਮਤਾਂ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ। ਮੁਲਾਂ-ਕਾਜ਼ੀਆਂ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ-ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਭਰਮ ਜਾਲ, ਰਾਜਿਆਂ-ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਤਸ਼ਦਦ, ਜ਼ੁਲਮ, ਜ਼ੋਰ-ਜਬਰਦਸਤੀ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨੀ ਰੂਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਹਿਲਾ ਕੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਵਲ ਮੋੜਿਆ।</p><p></p><p>ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ੇ ਸਦਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਨਕ-ਪੰਥੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਲਾਈ ਗੁਰੱਗਦੀ ਰਾਹੀਂ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਮੰਜੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਧਦਾ ਹੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਤੇ ਫੈਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਕਿ ਨਾਨਕਪੰਥੀਆਂ ਦਾ ਨਾਤਾ ਟੁੱਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।</p><p></p><p>ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕੱਤਕ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਲ ਹੋਣ ਤੇ ਸਮੁਚੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਬੜੀ ਧੂਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੜ੍ਹਦੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਥਾਂ ਥਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕੇ ਤੇ ਮਨਾਏ ਹਨ।ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ, ਸਿੱਖ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਦੇਸਾਂ-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਆਸਤੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬੜਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ।ਸੰਗਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਕ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਵੇਖੀ ਗਈ ।</p><p></p><p></p><p></p><p>ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਲੇਖਕ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਸਤਾਰਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤ੍ਰਾਲੇ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਛਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਕਾਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ‘ਲਾਈਫ ਐਂਡ ਟ੍ਰੈਵਲਜ਼ ਆਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ’ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਗੋਲਡਨ ਆਫਸੈਟ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿਚ ਛਪਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਵਲੋਂ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰ ਕੁ ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ‘ਗਲੋਬਲ ਟ੍ਰੇਵਲਜ਼ ਆਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ’ ਦੀ ਪ੍ਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਚਾਲੂ ਹੈ ਜੋ ਲੇਖਕ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਚਾਲੀ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਹੈ।</p><p></p><p>ਆਪਣੀ ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਘੋਖਣ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਾਸੀ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਨਿਹੰਗਤਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭੱਜ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ।ਮੇਰੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਤੇ, ਉਹ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 60 ਤੋਂ 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੌੜਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆ ਸਬੰਧੀ ਪਹਿਲੀ ਤੇ ਦੂਸਰੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦੌੜਕੇ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ।</p><p> [ATTACH=full]22584[/ATTACH]</p><p> ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ </p><p></p><p>ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੇਰੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਸਰਦਾਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਘੋਖ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅਪਣੀ ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਥਾਂਨਾਂ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦੀ ਗੱਲ਼ ਨੂੰ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਮੰਨਿਆਂ।ਸਰਦਾਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਲਈ 5500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਐਸਯੂਵੀ ਖੁਦ ਚਲਾਕੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਦਸਤਾਰ ਧਾਰੀ ਯਾਤਰੀ (ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲਰ) ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ।</p><p></p><p>ਰੂਟ 'ਤੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੋ ਵਾਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਲਈ।ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਨਾਲ ਚਲਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੁਨਿਹਰਾ ਮੌਕਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਤੇ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਡਬਲਯੂਐਸਸੀ (ਵਿਸ਼ਵ ਸਿੱਖ ਕੌਂਸਲ) ਦੀ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪਰਚਾ ਪੜ੍ਹਣਾ ਸੀ।ਯੂਐਸਏ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਜਿਸਦਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਰਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਇਦਿਆਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਅਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਮੇਰੇ ਮਨ' ਤੇ ਭਾਰੀ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 'ਹਾਂ' ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ।</p><p></p><p>ਚਾਵਲਾ ਜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਛੇ ਗੁਆਂਢੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸਪੋਰਟ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਮੈਂ ਭੇਜ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਟੀਮ ਸਫਰ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਰੁਝ ਗਈ।ਉਸ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਚਾਵਲਾ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ, ਇਕ ਡਰਾਈਵਰ, ਦੋ ਕੈਮਰਾਮੈਨ, ਤੇ ਇਕ ਵਿਡੀਓ ਐਡੀਟਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਤਵਾਂ ਮੈਂ ਜੁੜ ਗਿਆ ਸਾਂ। ਕਾਫਲੇ ਵਿਚ ਦੋ ਗੱਡੀਆਂ, ਇਕ ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਅਤੇ ਇਕ ਕਾਰ, ਦੋ ਡਰੋਨ ਕੈਮਰਾ ਤੇ ਸੱਤ ਹੋਰ ਕੈਮਰਾ, ਦੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਬਾਕੀ ਅਪਣਾ 4 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦਾ ਸੁਕਾ ਰਾਸ਼ਨ ਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਸੀ ।ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਚਾਵਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖੁਦ ਚਲਾਉਣੀ ਸੀ ਤੇ ਕਾਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸੀ।ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਤ੍ਰਾ ਫੰਡਿੰਗ ਦੀ ਆਫਰ ਵੀ ਆ ਗਈ ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਟੀਵੀ ਉਤੇ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੀ ਟੀ ਸੀ ਤੇ ਚਾਰ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਆਫਰ ਦੇ ਦਿਤੀ ਸੀ।</p><p></p><p>ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਜੀਟੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਤੋਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਯਾਤਰਾਵਾਂ (ਸਿਵਾਇ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ) ਇੰਜਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਨੇ ਘੋਖ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ 01 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਸੀ। ਮੈਂ ਬਲਾ ਬਲਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੀਟੀਸੀ, ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ 120 ਐਪੀਸੋਡਾਂ ਲਈ ਲਾਈਵ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨੀ ਸੀ। ਅਡਵਾਂਸਡ ਕੈਮਰਿਆਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਹਰੇਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀਆਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਵਜੋਂ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੈਨਲਾਂ ਲਈ ਸੀਰੀਅਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਹਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ 3-4 ਘੰਟੇ ਦੀ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਵਰੇਜ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਉੱਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।</p><p></p><p>ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਾਡੀ ਲੇਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਬੜਾ ਹੀ ਰੋਚਿਕ ਹੈ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਇਸ ਲਿਖਾਰੀ ਨੇ 30 ਜੂਨ 2019 ਨੂੰ ਸ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲਰ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੜਾ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਕਾ ਟਿੱਲਾ ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਨਾਨਕ ਪਿਆਉ, ਹਲਦੌਰ. ਬਿਜਨੌਰ, ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਤਕ ਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਪੜਾ ਵਿਚ ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਤੋਂ ਨਾਨਕਮਤਾ ਤੇ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ 2 ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਜਾਣਾ ਸੀ।ਤੀਜਾ ਪੜਾ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਗੜ੍ਹਵਾਲ, ਨੈਨੀਤਾਲ, ਹਲਦਵਾਨੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਬਾਘੇਸ਼ਵਰ 4 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ ।ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਤੋਂ ਅੱਗੇ 6 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਕੋਟਦੁਆਰ ਰਾਹੀਂ ਹਰਿਦੁਆਰ ਜਾ ਠਹਿਰਨਾ ਸੀ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਤੋਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਮਾਹੀਸਰ, ਜੌਹੜਸਰ, ਪਿੰਜੌਰ, ਕਾਲਕਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 8 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾ ਠਹਿਰਨਾ ਸੀ।ਕੀਰਤਪੁਰ ਤੋਂ ਬਿਲਾਸਪੁਰ, ਸੁਕੇਤ ਸੁਰਿੰਦਰਨਗਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 10 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਮੰਡੀ ਤੋਂ ਰਵਾਲਸਰ, ਭੁੰਤਰ, ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 12 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਮਨੀਕਰਨ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਅੱਗੇ ਮਨੀਕਰਨ ਤੋਂ ਭੁੰਤਰ, ਕੁਲੂ, ਮਨਾਲੀ, ਰੋਹਤਾਂਗ, ਕੇਲਾਂਗ, ਹੇਮਸ ਗੋਂਫਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 14 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਲੇਹ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਲੇਹ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਕਾਰਗਿਲ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਮਟਨ ਪਹਿਲਗਾਮ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ 18 ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਦੀ ਸੀ। ਮਨੀਕਰਨ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਵੱਖ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼, ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭੈ ਅਤੇ ਰਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੁੱਲ ਭੁਲਈਆਂ ਨਾਲ ਨਿਪਟਦੇ ਹੋਏ ਲਗਭੱਗ ਤਹਿ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਮੁਖ ਵਿਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਤੇ ਵਿਡੀਓ ਬਣਾ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਕਾ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਨਾਲ ਇਹ ਲਿਖਾਰੀ ਕੁਲੂ-ਮਨਾਲੀ ਦੇ ਰਸਤੇ 2019 ਜੁਲਾਈ ਵਿਚ ਲੇਹ ਪਹੁੰਚਿਆ।ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਯੋਜਨਾ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਰ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸੀ ਤੇ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਉਸੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਦਾ ਹਿਸਾ ਸੀ।ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦੱਖਣੀ ਉਤਰਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉਤਰਾਖੰਡ ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਫਰ ਕਰ ਚੁਕੇ ਸਾਂ।ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਮਨੀਕਰਨ ਤੋਂ ਲੇਹ ਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।</p><p></p><p>ਸਾਡਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਾਰਤ ਦੇ 27 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ 6 ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ 120 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਰਨ ਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਯੂਪੀ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਪੂਰਬੀ-ਪੰਜਾਬ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਲਦਾਖ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਪਾਕ- ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਬਾਕੀ ਦਾ ਯੂਪੀ, ਬਿਹਾਰ, ਨੇਪਾਲ, ਸਿੱਕਮ, ਭੂਟਾਨ, ਅਸਾਮ, ਅਰੁਣਾਚਲ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਮਣੀਪੁਰ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਮਿਆਂਮਾਰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਬੰਗਾਲ, ਝਾਰਖੰਡ, ਉੜੀਸਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਆਂਧਰਾ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਤਮਿਲਨਾਡੂ, ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ, ਕੇਰਲਾ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਗੁਜਰਾਤ, ਐਮ ਪੀ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਪਿਛੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਉਦੇਸ਼ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਵਿਡੀਓ ਬਣਾਉਣਾ ਤੇ ਪੀਟੀਸੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਤੇ ਕਵਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੇ ਹੀ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।</p><p></p><p>ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਉ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਕਾ ਟਿੱਲਾ ਨੂੰ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਏ। ਦੋਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਗੇੜਾ ਮਾਰ ਕੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਦਸ ਵੱਜ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਪੱਛਮੀ ਯੂਪੀ (ਹਲਦੋਰ, ਬਿਜਨੌਰ ਨੇੜੇ) ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਮਾੜੇ ਅਨਸਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਜਾਵਟ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਭੰਨਤੋੜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਾਤ ਨੂੰ SUV ਦੀਆਂ ਹੈੱਡਲਾਈਟਾਂ ਵੀ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੈੱਟ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਾਹਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਈਆਂ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਲੱਗ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਰੂਟ ਚਾਰਟ ਅਤੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="dalvinder45, post: 225289, member: 26009"] [CENTER][B]ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ-1 [ATTACH type="full"]22583[/ATTACH][/B][/CENTER] [B] ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ[/B] [CENTER][B] [/B]ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਤੇ ਕੋਸ਼ ਲਿਖਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਸਹੀ ਵੇਰਵੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਜਦੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਾਰੇ ਸਾਰੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਕੌਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ਭੇਜੀ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵ ਦੇਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਯਾਤ੍ਰਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ।[/CENTER] ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭ੍ਰਮਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼, ਯੂਰਪ ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਤਕ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਸੰਨ 1498 ਈ: ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਨ 1524 ਈ: ਤਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ, ਪੂਰਬ, ਦੱਖਣ, ਉਤਰ ਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਭਾਵ ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਤੋਂ ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਕੀਤੀ ਯਾਤਰਾ। ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਦਾ ਤਿਆਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੇਈਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੇ ਰੱਬੀ-ਗਿਆਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਯਾਮਤਾ ਰਾਹੀਂ ਗਿਆਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਰਚਿਤਾ ਇਕ ਹੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਉਸੇ ਦੇ ਹੀ ਰਚੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਭਾਈ ਬੰਦ ਹਨ ਇਸ ਸਭ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਧੁਰ ਦਰਗਾਹੋਂ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਊਚ-ਨੀਚ, ਅਮੀਰ-ਗਰੀਬ, ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ ਆਦਿ ਦੇ ਬਖੇੜੇ ਤਾਂ ਮੋਹ-ਮਾਇਆ ਅਧੀਨ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਅਪਣੇ ਘੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨੇ ਨਾ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਰਮ ਬਣਾਏ। ‘ਨਾਂ ਕੋ ਹਿੰਦੂ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ’ ਦਾ ਨਾਹਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਈਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੇ ਦਿਤਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਤੇ ਬੁਧੀ ਜੀਵੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨਿਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਅਸੂਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਹ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਹ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰੇ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਕਮਾਈ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਹ ਬਣਾਏ ਗਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਜਾਲ ਬੁਣੇ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਫਸੀ ਆਮ ਜੰਤਾ ਫਸੀ ਜੰਤਾ ਤੜਪਣ ਲੱਗੀ।ਅੰਤਰਯਾਮਤਾ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅੰਧਕਾਰ ਵਿਚ ਫਸੀ ਜੰਤਾ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਰਸਾਉਣ ਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਗਿਆਨ ਦਾ ਚਾਨਣ ਦੇਣ, ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਂਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਪੰਡਿਤਾਂ, ਕਾਜ਼ੀਆਂ, ਮੁਲਾਂ, ਰਾਜਿਆਂ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਲੋਂ ਰੋਕਕੇ ਸੱਚ ਤੇ ਸੱਚੇ ਨਾਲ ਜੋੜਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਸਾਰਾ ਜਹਾਨ ਹੀ ਇਸ ਭਰਮ ਜਾਲ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣੀ ਕਰਮਭੂਮੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਪੂਰੇ ਛੱਬੀ ਵਰ੍ਹੇ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਕੇ ਝੂਠ ਉਘਾੜਣ, ਸੱਚ ਸਮਝਾਉਣ ਤੇ ਸੱਚੇ ਨਾਲ ਜੋੜਣ ਲਈ ਮਨੁਖਤਾ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ, ਭਾਈਵਾਲਤਾ, ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ. ‘ਕਿਰਤ ਕਰਨ, ਨਾਮ ਜਪਣ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ’ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਘਰ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਤੇ ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ, ਝੂਠੀਆਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਤੇ ਮਨਮਤਾਂ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ। ਮੁਲਾਂ-ਕਾਜ਼ੀਆਂ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ-ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਭਰਮ ਜਾਲ, ਰਾਜਿਆਂ-ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਤਸ਼ਦਦ, ਜ਼ੁਲਮ, ਜ਼ੋਰ-ਜਬਰਦਸਤੀ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨੀ ਰੂਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਹਿਲਾ ਕੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਵਲ ਮੋੜਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ੇ ਸਦਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਨਕ-ਪੰਥੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਲਾਈ ਗੁਰੱਗਦੀ ਰਾਹੀਂ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਮੰਜੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਧਦਾ ਹੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਤੇ ਫੈਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਕਿ ਨਾਨਕਪੰਥੀਆਂ ਦਾ ਨਾਤਾ ਟੁੱਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕੱਤਕ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਲ ਹੋਣ ਤੇ ਸਮੁਚੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਬੜੀ ਧੂਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੜ੍ਹਦੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਥਾਂ ਥਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕੇ ਤੇ ਮਨਾਏ ਹਨ।ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ, ਸਿੱਖ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਦੇਸਾਂ-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਆਸਤੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬੜਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ।ਸੰਗਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਕ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਵੇਖੀ ਗਈ । ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਲੇਖਕ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਸਤਾਰਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤ੍ਰਾਲੇ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਛਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਕਾਫੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ ‘ਲਾਈਫ ਐਂਡ ਟ੍ਰੈਵਲਜ਼ ਆਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ’ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਗੋਲਡਨ ਆਫਸੈਟ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿਚ ਛਪਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਵਲੋਂ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰ ਕੁ ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ‘ਗਲੋਬਲ ਟ੍ਰੇਵਲਜ਼ ਆਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ’ ਦੀ ਪ੍ਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਚਾਲੂ ਹੈ ਜੋ ਲੇਖਕ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਚਾਲੀ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਘੋਖਣ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਾਸੀ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਨਿਹੰਗਤਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭੱਜ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ।ਮੇਰੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਤੇ, ਉਹ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 60 ਤੋਂ 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੌੜਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆ ਸਬੰਧੀ ਪਹਿਲੀ ਤੇ ਦੂਸਰੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦੌੜਕੇ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ । [ATTACH type="full"]22584[/ATTACH] ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੇਰੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਸਰਦਾਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਘੋਖ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅਪਣੀ ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਥਾਂਨਾਂ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦੀ ਗੱਲ਼ ਨੂੰ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਮੰਨਿਆਂ।ਸਰਦਾਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਲਈ 5500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਐਸਯੂਵੀ ਖੁਦ ਚਲਾਕੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਦਸਤਾਰ ਧਾਰੀ ਯਾਤਰੀ (ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲਰ) ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। । ਰੂਟ 'ਤੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੋ ਵਾਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਲਈ।ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਨਾਲ ਚਲਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੁਨਿਹਰਾ ਮੌਕਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਤੇ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਡਬਲਯੂਐਸਸੀ (ਵਿਸ਼ਵ ਸਿੱਖ ਕੌਂਸਲ) ਦੀ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪਰਚਾ ਪੜ੍ਹਣਾ ਸੀ।ਯੂਐਸਏ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਜਿਸਦਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਰਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਇਦਿਆਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਅਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਮੇਰੇ ਮਨ' ਤੇ ਭਾਰੀ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 'ਹਾਂ' ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ। ਚਾਵਲਾ ਜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਛੇ ਗੁਆਂਢੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸਪੋਰਟ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਮੈਂ ਭੇਜ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਟੀਮ ਸਫਰ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਰੁਝ ਗਈ।ਉਸ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਚਾਵਲਾ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ, ਇਕ ਡਰਾਈਵਰ, ਦੋ ਕੈਮਰਾਮੈਨ, ਤੇ ਇਕ ਵਿਡੀਓ ਐਡੀਟਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਤਵਾਂ ਮੈਂ ਜੁੜ ਗਿਆ ਸਾਂ। ਕਾਫਲੇ ਵਿਚ ਦੋ ਗੱਡੀਆਂ, ਇਕ ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਅਤੇ ਇਕ ਕਾਰ, ਦੋ ਡਰੋਨ ਕੈਮਰਾ ਤੇ ਸੱਤ ਹੋਰ ਕੈਮਰਾ, ਦੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਬਾਕੀ ਅਪਣਾ 4 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦਾ ਸੁਕਾ ਰਾਸ਼ਨ ਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਸੀ ।ਐਸ ਯੂ ਵੀ ਚਾਵਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖੁਦ ਚਲਾਉਣੀ ਸੀ ਤੇ ਕਾਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸੀ।ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਤ੍ਰਾ ਫੰਡਿੰਗ ਦੀ ਆਫਰ ਵੀ ਆ ਗਈ ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਟੀਵੀ ਉਤੇ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੀ ਟੀ ਸੀ ਤੇ ਚਾਰ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਆਫਰ ਦੇ ਦਿਤੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਜੀਟੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਤੋਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਯਾਤਰਾਵਾਂ (ਸਿਵਾਇ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ) ਇੰਜਨੀਅਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਨੇ ਘੋਖ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ 01 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਸੀ। ਮੈਂ ਬਲਾ ਬਲਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੀਟੀਸੀ, ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ 120 ਐਪੀਸੋਡਾਂ ਲਈ ਲਾਈਵ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨੀ ਸੀ। ਅਡਵਾਂਸਡ ਕੈਮਰਿਆਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਹਰੇਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀਆਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਵਜੋਂ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੈਨਲਾਂ ਲਈ ਸੀਰੀਅਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਹਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ 3-4 ਘੰਟੇ ਦੀ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਵਰੇਜ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਉੱਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਾਡੀ ਲੇਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਬੜਾ ਹੀ ਰੋਚਿਕ ਹੈ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਇਸ ਲਿਖਾਰੀ ਨੇ 30 ਜੂਨ 2019 ਨੂੰ ਸ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਾਵਲਾ ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲਰ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੜਾ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਕਾ ਟਿੱਲਾ ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਨਾਨਕ ਪਿਆਉ, ਹਲਦੌਰ. ਬਿਜਨੌਰ, ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਤਕ ਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਪੜਾ ਵਿਚ ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਤੋਂ ਨਾਨਕਮਤਾ ਤੇ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ 2 ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਜਾਣਾ ਸੀ।ਤੀਜਾ ਪੜਾ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਗੜ੍ਹਵਾਲ, ਨੈਨੀਤਾਲ, ਹਲਦਵਾਨੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਬਾਘੇਸ਼ਵਰ 4 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ ।ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਤੋਂ ਅੱਗੇ 6 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਕੋਟਦੁਆਰ ਰਾਹੀਂ ਹਰਿਦੁਆਰ ਜਾ ਠਹਿਰਨਾ ਸੀ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਤੋਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਮਾਹੀਸਰ, ਜੌਹੜਸਰ, ਪਿੰਜੌਰ, ਕਾਲਕਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 8 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾ ਠਹਿਰਨਾ ਸੀ।ਕੀਰਤਪੁਰ ਤੋਂ ਬਿਲਾਸਪੁਰ, ਸੁਕੇਤ ਸੁਰਿੰਦਰਨਗਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 10 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਮੰਡੀ ਤੋਂ ਰਵਾਲਸਰ, ਭੁੰਤਰ, ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 12 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਮਨੀਕਰਨ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਅੱਗੇ ਮਨੀਕਰਨ ਤੋਂ ਭੁੰਤਰ, ਕੁਲੂ, ਮਨਾਲੀ, ਰੋਹਤਾਂਗ, ਕੇਲਾਂਗ, ਹੇਮਸ ਗੋਂਫਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 14 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਲੇਹ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ।ਲੇਹ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਕਾਰਗਿਲ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਮਟਨ ਪਹਿਲਗਾਮ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ 18 ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਦੀ ਸੀ। ਮਨੀਕਰਨ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਵੱਖ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼, ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭੈ ਅਤੇ ਰਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੁੱਲ ਭੁਲਈਆਂ ਨਾਲ ਨਿਪਟਦੇ ਹੋਏ ਲਗਭੱਗ ਤਹਿ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਮੁਖ ਵਿਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਤੇ ਵਿਡੀਓ ਬਣਾ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਕਾ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਟਰਬਨ ਟ੍ਰੈਵਲ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਨਾਲ ਇਹ ਲਿਖਾਰੀ ਕੁਲੂ-ਮਨਾਲੀ ਦੇ ਰਸਤੇ 2019 ਜੁਲਾਈ ਵਿਚ ਲੇਹ ਪਹੁੰਚਿਆ।ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਯੋਜਨਾ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਰ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸੀ ਤੇ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਉਸੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਦਾ ਹਿਸਾ ਸੀ।ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦੱਖਣੀ ਉਤਰਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉਤਰਾਖੰਡ ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਫਰ ਕਰ ਚੁਕੇ ਸਾਂ।ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਮਨੀਕਰਨ ਤੋਂ ਲੇਹ ਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਯਾਤ੍ਰਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਸਾਡਾ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਾਰਤ ਦੇ 27 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ 6 ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ 120 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਰਨ ਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਯੂਪੀ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਪੂਰਬੀ-ਪੰਜਾਬ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਲਦਾਖ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਪਾਕ- ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਬਾਕੀ ਦਾ ਯੂਪੀ, ਬਿਹਾਰ, ਨੇਪਾਲ, ਸਿੱਕਮ, ਭੂਟਾਨ, ਅਸਾਮ, ਅਰੁਣਾਚਲ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਮਣੀਪੁਰ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਮਿਆਂਮਾਰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਬੰਗਾਲ, ਝਾਰਖੰਡ, ਉੜੀਸਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਆਂਧਰਾ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਤਮਿਲਨਾਡੂ, ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ, ਕੇਰਲਾ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਗੁਜਰਾਤ, ਐਮ ਪੀ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਪਿਛੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਉਦੇਸ਼ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਵਿਡੀਓ ਬਣਾਉਣਾ ਤੇ ਪੀਟੀਸੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਤੇ ਕਵਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ ਤੇ ਹੀ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਉ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਕਾ ਟਿੱਲਾ ਨੂੰ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਏ। ਦੋਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਗੇੜਾ ਮਾਰ ਕੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਦਸ ਵੱਜ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਪੱਛਮੀ ਯੂਪੀ (ਹਲਦੋਰ, ਬਿਜਨੌਰ ਨੇੜੇ) ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਮਾੜੇ ਅਨਸਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਜਾਵਟ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਭੰਨਤੋੜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਾਤ ਨੂੰ SUV ਦੀਆਂ ਹੈੱਡਲਾਈਟਾਂ ਵੀ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੈੱਟ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਾਹਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਈਆਂ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਲੱਗ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਰੂਟ ਚਾਰਟ ਅਤੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। [/QUOTE]
Insert quotes…
Verification
Post reply
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
This site uses cookies to help personalise content, tailor your experience and to keep you logged in if you register.
By continuing to use this site, you are consenting to our use of cookies.
Accept
Learn more…
Top