☀️ JOIN SPN MOBILE
Forums
New posts
Guru Granth Sahib
Composition, Arrangement & Layout
ਜਪੁ | Jup
ਸੋ ਦਰੁ | So Dar
ਸੋਹਿਲਾ | Sohilaa
ਰਾਗੁ ਸਿਰੀਰਾਗੁ | Raag Siree-Raag
Gurbani (14-53)
Ashtpadiyan (53-71)
Gurbani (71-74)
Pahre (74-78)
Chhant (78-81)
Vanjara (81-82)
Vaar Siri Raag (83-91)
Bhagat Bani (91-93)
ਰਾਗੁ ਮਾਝ | Raag Maajh
Gurbani (94-109)
Ashtpadi (109)
Ashtpadiyan (110-129)
Ashtpadi (129-130)
Ashtpadiyan (130-133)
Bara Maha (133-136)
Din Raen (136-137)
Vaar Maajh Ki (137-150)
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ | Raag Gauree
Gurbani (151-185)
Quartets/Couplets (185-220)
Ashtpadiyan (220-234)
Karhalei (234-235)
Ashtpadiyan (235-242)
Chhant (242-249)
Baavan Akhari (250-262)
Sukhmani (262-296)
Thittee (296-300)
Gauree kii Vaar (300-323)
Gurbani (323-330)
Ashtpadiyan (330-340)
Baavan Akhari (340-343)
Thintteen (343-344)
Vaar Kabir (344-345)
Bhagat Bani (345-346)
ਰਾਗੁ ਆਸਾ | Raag Aasaa
Gurbani (347-348)
Chaupaday (348-364)
Panchpadde (364-365)
Kaafee (365-409)
Aasaavaree (409-411)
Ashtpadiyan (411-432)
Patee (432-435)
Chhant (435-462)
Vaar Aasaa (462-475)
Bhagat Bani (475-488)
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ | Raag Goojaree
Gurbani (489-503)
Ashtpadiyan (503-508)
Vaar Gujari (508-517)
Vaar Gujari (517-526)
ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ | Raag Dayv-Gandhaaree
Gurbani (527-536)
ਰਾਗੁ ਬਿਹਾਗੜਾ | Raag Bihaagraa
Gurbani (537-556)
Chhant (538-548)
Vaar Bihaagraa (548-556)
ਰਾਗੁ ਵਡਹੰਸ | Raag Wadhans
Gurbani (557-564)
Ashtpadiyan (564-565)
Chhant (565-575)
Ghoriaan (575-578)
Alaahaniiaa (578-582)
Vaar Wadhans (582-594)
ਰਾਗੁ ਸੋਰਠਿ | Raag Sorath
Gurbani (595-634)
Asatpadhiya (634-642)
Vaar Sorath (642-659)
ਰਾਗੁ ਧਨਾਸਰੀ | Raag Dhanasaree
Gurbani (660-685)
Astpadhiya (685-687)
Chhant (687-691)
Bhagat Bani (691-695)
ਰਾਗੁ ਜੈਤਸਰੀ | Raag Jaitsree
Gurbani (696-703)
Chhant (703-705)
Vaar Jaitsaree (705-710)
Bhagat Bani (710)
ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ | Raag Todee
ਰਾਗੁ ਬੈਰਾੜੀ | Raag Bairaaree
ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ | Raag Tilang
Gurbani (721-727)
Bhagat Bani (727)
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ | Raag Suhi
Gurbani (728-750)
Ashtpadiyan (750-761)
Kaafee (761-762)
Suchajee (762)
Gunvantee (763)
Chhant (763-785)
Vaar Soohee (785-792)
Bhagat Bani (792-794)
ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ | Raag Bilaaval
Gurbani (795-831)
Ashtpadiyan (831-838)
Thitteen (838-840)
Vaar Sat (841-843)
Chhant (843-848)
Vaar Bilaaval (849-855)
Bhagat Bani (855-858)
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ | Raag Gond
Gurbani (859-869)
Ashtpadiyan (869)
Bhagat Bani (870-875)
ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ | Raag Ramkalee
Ashtpadiyan (902-916)
Gurbani (876-902)
Anand (917-922)
Sadd (923-924)
Chhant (924-929)
Dakhnee (929-938)
Sidh Gosat (938-946)
Vaar Ramkalee (947-968)
ਰਾਗੁ ਨਟ ਨਾਰਾਇਨ | Raag Nat Narayan
Gurbani (975-980)
Ashtpadiyan (980-983)
ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ | Raag Maalee Gauraa
Gurbani (984-988)
Bhagat Bani (988)
ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ | Raag Maaroo
Gurbani (889-1008)
Ashtpadiyan (1008-1014)
Kaafee (1014-1016)
Ashtpadiyan (1016-1019)
Anjulian (1019-1020)
Solhe (1020-1033)
Dakhni (1033-1043)
ਰਾਗੁ ਤੁਖਾਰੀ | Raag Tukhaari
Bara Maha (1107-1110)
Chhant (1110-1117)
ਰਾਗੁ ਕੇਦਾਰਾ | Raag Kedara
Gurbani (1118-1123)
Bhagat Bani (1123-1124)
ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ | Raag Bhairo
Gurbani (1125-1152)
Partaal (1153)
Ashtpadiyan (1153-1167)
ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੁ | Raag Basant
Gurbani (1168-1187)
Ashtpadiyan (1187-1193)
Vaar Basant (1193-1196)
ਰਾਗੁ ਸਾਰਗ | Raag Saarag
Gurbani (1197-1200)
Partaal (1200-1231)
Ashtpadiyan (1232-1236)
Chhant (1236-1237)
Vaar Saarang (1237-1253)
ਰਾਗੁ ਮਲਾਰ | Raag Malaar
Gurbani (1254-1293)
Partaal (1265-1273)
Ashtpadiyan (1273-1278)
Chhant (1278)
Vaar Malaar (1278-91)
Bhagat Bani (1292-93)
ਰਾਗੁ ਕਾਨੜਾ | Raag Kaanraa
Gurbani (1294-96)
Partaal (1296-1318)
Ashtpadiyan (1308-1312)
Chhant (1312)
Vaar Kaanraa
Bhagat Bani (1318)
ਰਾਗੁ ਕਲਿਆਨ | Raag Kalyaan
Gurbani (1319-23)
Ashtpadiyan (1323-26)
ਰਾਗੁ ਪ੍ਰਭਾਤੀ | Raag Prabhaatee
Gurbani (1327-1341)
Ashtpadiyan (1342-51)
ਰਾਗੁ ਜੈਜਾਵੰਤੀ | Raag Jaijaiwanti
Gurbani (1352-53)
Salok | Gatha | Phunahe | Chaubole | Swayiye
Sehskritee Mahala 1
Sehskritee Mahala 5
Gaathaa Mahala 5
Phunhay Mahala 5
Chaubolae Mahala 5
Shaloks Bhagat Kabir
Shaloks Sheikh Farid
Swaiyyae Mahala 5
Swaiyyae in Praise of Gurus
Shaloks in Addition To Vaars
Shalok Ninth Mehl
Mundavanee Mehl 5
ਰਾਗ ਮਾਲਾ, Raag Maalaa
What's new
New posts
New media
New media comments
New resources
Latest activity
Videos
New media
New comments
Library
Latest reviews
Donate
Log in
Register
What's new
New posts
Menu
Log in
Register
Install the app
Install
Welcome to all New Sikh Philosophy Network Forums!
Explore Sikh Sikhi Sikhism...
Sign up
Log in
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Reply to thread
Message
<blockquote data-quote="dalvinder45" data-source="post: 225471" data-attributes="member: 26009"><p>ਜਸਰੋਟਾ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਅਸੀਂ ਜੰਮੂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਸ਼ਾਹਰਾਹ ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੇ। ਸੜਕ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੀ ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਸਤਿਆਂ ਦੇ ਕਸ਼ਟ ਹੁਣ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ: ਬਖਤਾ ਜਸਰੋਟਾ ਤੋਂ ਜੰਮੂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਸ਼ਾਹਰਾਹ ਤੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਕਠੂਆ, ਮਾਧੋਪੁਰ, ਸੁਜਾਨਪੁਰ ਮਲਿਕਪੁਰ ਸਰਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਅਪਣੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾ ਬਾਰਠ ਪਹੁੰਚੇ। ਬਾਰਠ ਪਿੰਡ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਠਾਨਕੋਟ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ 2 ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ। ਬਾਰਠ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ।</p><p>[ATTACH=full]22984[/ATTACH]</p><p><strong>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਬਾਰਠ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ</strong></p><p>[ATTACH=full]22985[/ATTACH]</p><p><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ</strong></p><p></p><p>ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ 27 ਨਵੰਬਰ 1931 ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੰਨਾ 355 'ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: 1. ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਰਠ ਵਿਖੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਗਏ। 2. ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸੰਮਤ 1599 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ 22 ਦਿਨ ਠਹਿਰੇ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19 ਪਉੜੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ 8 ਹੋਰ ਜੋੜੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਸਲੋਕ ‘ਆਦਿ ਸਚੁ, ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ , ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ, ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। (3) ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਚੇਤਰ ਬਿਕ੍ਰਮੀ 20 ਸੰਮਤ 1618 1561 ਈ: ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਏ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਠਹਿਰੇ। ਉਹ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆਚਲੇਗਏ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਾਬਾ ਹਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਹਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੇਹਲੀ ਟੋਪੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿਤਾ ਤੇ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਟਿੱਕਾ” ਭਾਵ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਥਾiਪਆ ਗਿਆ । ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 12 ਸਾਲ 9 ਮਹੀਨੇ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹੀਮਪੁਰ ਪਾਮੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਮੂ ਨਾਮ ਦੇ ਪਠਾਨ ਨੇ ਵਸਾਇਆ ਸੀ। (1)</p><p></p><p>ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਟਾਲਾ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਧਰਮਕੋਟ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਰੋਵਰ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪੱਕੀ ਮੰਜੀ ਬਣਵਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਲਈ ਬਾਰਾਂਦਰੀ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਨਿਰਮਲ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ।</p><p></p><p>ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1494 ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਭੈਣ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਿਆਂ (ਉਦਾਸੀਆਂ) ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਬਾਬਾ ਲਖਮੀ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨਾਲ ਪੱਖੋ-ਕੇ-ਰੰਧਾਵੇ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। . ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦਿਨੀ, ਕਰਤਾਰਪੁਰ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਵਸ ਗਏ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਥੇ ਚiਲਆ iਗਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਪਿੱਛੋਂ, ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਉਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਇਕਾਂਤ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਪਿੰਡ ਬਾਰਠ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਬਾਰਠ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਇਕਾਂਤ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੇ।</p><p></p><p>ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਆਪਣੇ ਚੇਲੇ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਨਾਲ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ ਲੈਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ 500 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੋੜਾ ਭੇਟ ਕੀਤੇ। 2-3 ਦਿਨ ਰੁਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਵਾਪਸ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਆ ਗਏ।</p><p></p><p>ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਭੇਜਿਆ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ। ਇਹ 6 ਮਹੀਨੇ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਿਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦਾ ਇਕ ਅਸ਼ਟਭੁਜ ਥੰਮ੍ਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</p><p></p><p>ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ 16 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 24 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਕੀ 8 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ‘ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ’ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸਲੋਕ ਉਚਾਰਿਆ: "ਆਦਿ ਸਚ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ।" ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 'ਸ੍ਰੀ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ' ਦੇ ਸੰਕਲਨ ਲਈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਪੋਥੀਆਂ ਵੀ ਪਰਾਂਪਤ ਕੀਤੀਆਂ।</p><p>[ATTACH=full]22986[/ATTACH]</p><p><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ</strong></p><p></p><p>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਪ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: "ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਨਾਸ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਹੋਵੇਗਾ"।</p><p></p><p>ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਇਹ ਸਭ ਤੁਹਾਡੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ"। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖੋਗੇ ਜਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਭੇਟ ਕਰੋਗੇ?" ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਸਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦਾ ਮੁਖੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀ ਹੁਕਮ ਦਾ ਅਗਲਾ ਆਗੂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1612 ਵਿੱਚ 118 ਸਾਲ ਦੀ ਪੱਕੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੀ ਇੱਕ ਬਾਉਲੀ (ਖੂਹ) ਪੁੱਟੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਉਲੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬੇਰੀ ਦਾ ਰੁੱਖ ਲਾਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਨੇੜੇ ਹੀ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਦੀ ਸਮਾਧ ਹੈ।</p><p></p><p>ਬਾਰਠ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1920 ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਤੱਕ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੌਜੂਦਾ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1968 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਲੇ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਉੱਚੇ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਸਿਖਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੁਰਾਣਾ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲਾ ਕਮਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਾਲੇ ਵਰਾਂਡੇ ਨਾਲ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਕੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਤਾਰ iੱਚ ਵਾੜ ਵਾਲਾ ਅਹਾਤਾ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਕਮਰੇ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਗੋਲਾਕਾਰ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 50 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਛੱਪੜ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਰੱਖਤ ਪੁਰਾਣੇ ਬਾਗ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਬਾਰਠ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ ਸੀ।</p><p></p><p>ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕੋਲ 60 ਏਕੜ ਵਾਹੀਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਮੈਨੇਜਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਪ ਅਸਥਾਨ, ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੈ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸਿਆ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ, ਜਦੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਦੀਵਾਨ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਰਬ ਵਿਸਾਖੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਅੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ ਤਾਂ ਠਹਿਰੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਥੇ 6 ਮਹੀਨੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਲਈ ਦੀਵਾਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸਰੋਵਰ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਾਗ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਥੇ ਆਏ ਸਨ।</p><p></p><p><strong>ਹਵਾਲੇ</strong></p><p></p><p>1. ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ, ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ, (ਸੰਪਾਦਕ ਚੇਤਨ ਸਿੰਘ), 27 ਨਵੰਬਰ 1931 ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਪੰਨਾ 355</p><p></p><p>2. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਖੋਜ</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="dalvinder45, post: 225471, member: 26009"] ਜਸਰੋਟਾ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਅਸੀਂ ਜੰਮੂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਸ਼ਾਹਰਾਹ ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੇ। ਸੜਕ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੀ ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਸਤਿਆਂ ਦੇ ਕਸ਼ਟ ਹੁਣ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ: ਬਖਤਾ ਜਸਰੋਟਾ ਤੋਂ ਜੰਮੂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਸ਼ਾਹਰਾਹ ਤੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਕਠੂਆ, ਮਾਧੋਪੁਰ, ਸੁਜਾਨਪੁਰ ਮਲਿਕਪੁਰ ਸਰਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਅਪਣੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾ ਬਾਰਠ ਪਹੁੰਚੇ। ਬਾਰਠ ਪਿੰਡ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਠਾਨਕੋਟ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ 2 ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ। ਬਾਰਠ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ। [ATTACH type="full"]22984[/ATTACH] [B]ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਬਾਰਠ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ[/B] [ATTACH type="full"]22985[/ATTACH] [B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ[/B] ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ 27 ਨਵੰਬਰ 1931 ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੰਨਾ 355 'ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: 1. ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਰਠ ਵਿਖੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਗਏ। 2. ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸੰਮਤ 1599 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ 22 ਦਿਨ ਠਹਿਰੇ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19 ਪਉੜੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ 8 ਹੋਰ ਜੋੜੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਸਲੋਕ ‘ਆਦਿ ਸਚੁ, ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ , ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ, ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। (3) ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਚੇਤਰ ਬਿਕ੍ਰਮੀ 20 ਸੰਮਤ 1618 1561 ਈ: ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਏ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਠਹਿਰੇ। ਉਹ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆਚਲੇਗਏ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਾਬਾ ਹਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਹਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੇਹਲੀ ਟੋਪੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿਤਾ ਤੇ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਟਿੱਕਾ” ਭਾਵ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਥਾiਪਆ ਗਿਆ । ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ 12 ਸਾਲ 9 ਮਹੀਨੇ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹੀਮਪੁਰ ਪਾਮੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਮੂ ਨਾਮ ਦੇ ਪਠਾਨ ਨੇ ਵਸਾਇਆ ਸੀ। (1) ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਟਾਲਾ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਧਰਮਕੋਟ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਰੋਵਰ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪੱਕੀ ਮੰਜੀ ਬਣਵਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਲਈ ਬਾਰਾਂਦਰੀ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਨਿਰਮਲ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1494 ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਭੈਣ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਿਆਂ (ਉਦਾਸੀਆਂ) ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਬਾਬਾ ਲਖਮੀ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨਾਲ ਪੱਖੋ-ਕੇ-ਰੰਧਾਵੇ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। . ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦਿਨੀ, ਕਰਤਾਰਪੁਰ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਵਸ ਗਏ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਥੇ ਚiਲਆ iਗਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਪਿੱਛੋਂ, ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਉਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਇਕਾਂਤ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਪਿੰਡ ਬਾਰਠ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਬਾਰਠ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਇਕਾਂਤ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੇ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਆਪਣੇ ਚੇਲੇ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਨਾਲ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ ਲੈਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ 500 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੋੜਾ ਭੇਟ ਕੀਤੇ। 2-3 ਦਿਨ ਰੁਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਵਾਪਸ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਆ ਗਏ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਭੇਜਿਆ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ। ਇਹ 6 ਮਹੀਨੇ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਿਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦਾ ਇਕ ਅਸ਼ਟਭੁਜ ਥੰਮ੍ਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ 16 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 24 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਕੀ 8 ਅਸ਼ਟਪਦੀਆਂ ‘ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ’ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸਲੋਕ ਉਚਾਰਿਆ: "ਆਦਿ ਸਚ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ।" ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 'ਸ੍ਰੀ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ' ਦੇ ਸੰਕਲਨ ਲਈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਪੋਥੀਆਂ ਵੀ ਪਰਾਂਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। [ATTACH type="full"]22986[/ATTACH] [B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ[/B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਪ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: "ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਨਾਸ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਹੋਵੇਗਾ"। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਇਹ ਸਭ ਤੁਹਾਡੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ"। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖੋਗੇ ਜਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਭੇਟ ਕਰੋਗੇ?" ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਸਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦਾ ਮੁਖੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀ ਹੁਕਮ ਦਾ ਅਗਲਾ ਆਗੂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1612 ਵਿੱਚ 118 ਸਾਲ ਦੀ ਪੱਕੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੀ ਇੱਕ ਬਾਉਲੀ (ਖੂਹ) ਪੁੱਟੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਉਲੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਬੇਰੀ ਦਾ ਰੁੱਖ ਲਾਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਨੇੜੇ ਹੀ ਭਾਈ ਕਮਾਲੀਆ ਜੀ ਦੀ ਸਮਾਧ ਹੈ। ਬਾਰਠ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1920 ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਤੱਕ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੌਜੂਦਾ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1968 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਲੇ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਉੱਚੇ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਸਿਖਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੁਰਾਣਾ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲਾ ਕਮਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਾਲੇ ਵਰਾਂਡੇ ਨਾਲ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਕੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਤਾਰ iੱਚ ਵਾੜ ਵਾਲਾ ਅਹਾਤਾ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਕਮਰੇ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਗੋਲਾਕਾਰ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 50 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਛੱਪੜ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਰੱਖਤ ਪੁਰਾਣੇ ਬਾਗ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਬਾਰਠ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕੋਲ 60 ਏਕੜ ਵਾਹੀਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਮੈਨੇਜਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਪ ਅਸਥਾਨ, ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੈ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸਿਆ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ, ਜਦੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਦੀਵਾਨ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਰਬ ਵਿਸਾਖੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਅੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਬਾਰਠ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ ਤਾਂ ਠਹਿਰੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਥੇ 6 ਮਹੀਨੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਲਈ ਦੀਵਾਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸਰੋਵਰ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਾਗ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਥੇ ਆਏ ਸਨ। [B]ਹਵਾਲੇ[/B] 1. ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ, ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ, (ਸੰਪਾਦਕ ਚੇਤਨ ਸਿੰਘ), 27 ਨਵੰਬਰ 1931 ਨੂੰ ਬਾਰਠ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਪੰਨਾ 355 2. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਠ ਸਾਹਿਬ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਖੋਜ [/QUOTE]
Insert quotes…
Verification
Post reply
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
This site uses cookies to help personalise content, tailor your experience and to keep you logged in if you register.
By continuing to use this site, you are consenting to our use of cookies.
Accept
Learn more…
Top