☀️ JOIN SPN MOBILE
Forums
New posts
Guru Granth Sahib
Composition, Arrangement & Layout
ਜਪੁ | Jup
ਸੋ ਦਰੁ | So Dar
ਸੋਹਿਲਾ | Sohilaa
ਰਾਗੁ ਸਿਰੀਰਾਗੁ | Raag Siree-Raag
Gurbani (14-53)
Ashtpadiyan (53-71)
Gurbani (71-74)
Pahre (74-78)
Chhant (78-81)
Vanjara (81-82)
Vaar Siri Raag (83-91)
Bhagat Bani (91-93)
ਰਾਗੁ ਮਾਝ | Raag Maajh
Gurbani (94-109)
Ashtpadi (109)
Ashtpadiyan (110-129)
Ashtpadi (129-130)
Ashtpadiyan (130-133)
Bara Maha (133-136)
Din Raen (136-137)
Vaar Maajh Ki (137-150)
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ | Raag Gauree
Gurbani (151-185)
Quartets/Couplets (185-220)
Ashtpadiyan (220-234)
Karhalei (234-235)
Ashtpadiyan (235-242)
Chhant (242-249)
Baavan Akhari (250-262)
Sukhmani (262-296)
Thittee (296-300)
Gauree kii Vaar (300-323)
Gurbani (323-330)
Ashtpadiyan (330-340)
Baavan Akhari (340-343)
Thintteen (343-344)
Vaar Kabir (344-345)
Bhagat Bani (345-346)
ਰਾਗੁ ਆਸਾ | Raag Aasaa
Gurbani (347-348)
Chaupaday (348-364)
Panchpadde (364-365)
Kaafee (365-409)
Aasaavaree (409-411)
Ashtpadiyan (411-432)
Patee (432-435)
Chhant (435-462)
Vaar Aasaa (462-475)
Bhagat Bani (475-488)
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ | Raag Goojaree
Gurbani (489-503)
Ashtpadiyan (503-508)
Vaar Gujari (508-517)
Vaar Gujari (517-526)
ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ | Raag Dayv-Gandhaaree
Gurbani (527-536)
ਰਾਗੁ ਬਿਹਾਗੜਾ | Raag Bihaagraa
Gurbani (537-556)
Chhant (538-548)
Vaar Bihaagraa (548-556)
ਰਾਗੁ ਵਡਹੰਸ | Raag Wadhans
Gurbani (557-564)
Ashtpadiyan (564-565)
Chhant (565-575)
Ghoriaan (575-578)
Alaahaniiaa (578-582)
Vaar Wadhans (582-594)
ਰਾਗੁ ਸੋਰਠਿ | Raag Sorath
Gurbani (595-634)
Asatpadhiya (634-642)
Vaar Sorath (642-659)
ਰਾਗੁ ਧਨਾਸਰੀ | Raag Dhanasaree
Gurbani (660-685)
Astpadhiya (685-687)
Chhant (687-691)
Bhagat Bani (691-695)
ਰਾਗੁ ਜੈਤਸਰੀ | Raag Jaitsree
Gurbani (696-703)
Chhant (703-705)
Vaar Jaitsaree (705-710)
Bhagat Bani (710)
ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ | Raag Todee
ਰਾਗੁ ਬੈਰਾੜੀ | Raag Bairaaree
ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ | Raag Tilang
Gurbani (721-727)
Bhagat Bani (727)
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ | Raag Suhi
Gurbani (728-750)
Ashtpadiyan (750-761)
Kaafee (761-762)
Suchajee (762)
Gunvantee (763)
Chhant (763-785)
Vaar Soohee (785-792)
Bhagat Bani (792-794)
ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ | Raag Bilaaval
Gurbani (795-831)
Ashtpadiyan (831-838)
Thitteen (838-840)
Vaar Sat (841-843)
Chhant (843-848)
Vaar Bilaaval (849-855)
Bhagat Bani (855-858)
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ | Raag Gond
Gurbani (859-869)
Ashtpadiyan (869)
Bhagat Bani (870-875)
ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ | Raag Ramkalee
Ashtpadiyan (902-916)
Gurbani (876-902)
Anand (917-922)
Sadd (923-924)
Chhant (924-929)
Dakhnee (929-938)
Sidh Gosat (938-946)
Vaar Ramkalee (947-968)
ਰਾਗੁ ਨਟ ਨਾਰਾਇਨ | Raag Nat Narayan
Gurbani (975-980)
Ashtpadiyan (980-983)
ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ | Raag Maalee Gauraa
Gurbani (984-988)
Bhagat Bani (988)
ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ | Raag Maaroo
Gurbani (889-1008)
Ashtpadiyan (1008-1014)
Kaafee (1014-1016)
Ashtpadiyan (1016-1019)
Anjulian (1019-1020)
Solhe (1020-1033)
Dakhni (1033-1043)
ਰਾਗੁ ਤੁਖਾਰੀ | Raag Tukhaari
Bara Maha (1107-1110)
Chhant (1110-1117)
ਰਾਗੁ ਕੇਦਾਰਾ | Raag Kedara
Gurbani (1118-1123)
Bhagat Bani (1123-1124)
ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ | Raag Bhairo
Gurbani (1125-1152)
Partaal (1153)
Ashtpadiyan (1153-1167)
ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੁ | Raag Basant
Gurbani (1168-1187)
Ashtpadiyan (1187-1193)
Vaar Basant (1193-1196)
ਰਾਗੁ ਸਾਰਗ | Raag Saarag
Gurbani (1197-1200)
Partaal (1200-1231)
Ashtpadiyan (1232-1236)
Chhant (1236-1237)
Vaar Saarang (1237-1253)
ਰਾਗੁ ਮਲਾਰ | Raag Malaar
Gurbani (1254-1293)
Partaal (1265-1273)
Ashtpadiyan (1273-1278)
Chhant (1278)
Vaar Malaar (1278-91)
Bhagat Bani (1292-93)
ਰਾਗੁ ਕਾਨੜਾ | Raag Kaanraa
Gurbani (1294-96)
Partaal (1296-1318)
Ashtpadiyan (1308-1312)
Chhant (1312)
Vaar Kaanraa
Bhagat Bani (1318)
ਰਾਗੁ ਕਲਿਆਨ | Raag Kalyaan
Gurbani (1319-23)
Ashtpadiyan (1323-26)
ਰਾਗੁ ਪ੍ਰਭਾਤੀ | Raag Prabhaatee
Gurbani (1327-1341)
Ashtpadiyan (1342-51)
ਰਾਗੁ ਜੈਜਾਵੰਤੀ | Raag Jaijaiwanti
Gurbani (1352-53)
Salok | Gatha | Phunahe | Chaubole | Swayiye
Sehskritee Mahala 1
Sehskritee Mahala 5
Gaathaa Mahala 5
Phunhay Mahala 5
Chaubolae Mahala 5
Shaloks Bhagat Kabir
Shaloks Sheikh Farid
Swaiyyae Mahala 5
Swaiyyae in Praise of Gurus
Shaloks in Addition To Vaars
Shalok Ninth Mehl
Mundavanee Mehl 5
ਰਾਗ ਮਾਲਾ, Raag Maalaa
What's new
New posts
New media
New media comments
New resources
Latest activity
Videos
New media
New comments
Library
Latest reviews
Donate
Log in
Register
What's new
New posts
Menu
Log in
Register
Install the app
Install
Welcome to all New Sikh Philosophy Network Forums!
Explore Sikh Sikhi Sikhism...
Sign up
Log in
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Reply to thread
Message
<blockquote data-quote="dalvinder45" data-source="post: 225480" data-attributes="member: 26009"><p><strong>ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ</strong></p><p></p><p style="text-align: justify">ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 36 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਟਾਲਾ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।(1)(2) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, (3) ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵੱਸ ਗਏ ਜੋ ਕਿ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਵੀ ਦੇ ਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। (5) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਬੇਦੀ (ਖਤਰੀਆਂ) (3) ਨੇ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।</p> <p style="text-align: justify"></p> <p style="text-align: justify">ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਰਾਵੀ ਦੇ ਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 4-5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਖੁਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੋਂ, ਇਸ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਗਲਿਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਾਂਘਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੂਰਬੀਨ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਸਬਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।</p> <p style="text-align: justify"></p> <p style="text-align: justify">ਬਾਬਾ ਲਖਮੀਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਬਾਬਾ ਮਾਣਕ ਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਮਿਹਰ ਚੰਦ ਜੀ ਨੈ ਇਹ ਨਗਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 25 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਵਸਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਮਾਣੀ। ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ, ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ(6) ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ (ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ) ਹਨ।(3) (6) (7)ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤਹਿਸੀਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ (3) ਅਤੇ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਘਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।</p><p></p><p><strong>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ</strong></p><p>[ATTACH=full]23003[/ATTACH]</p><p><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ</strong></p><p></p><p style="text-align: justify">ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਠਹਿਰਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਦਸੰਬਰ 1515 ਈ: ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ (6) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ (7) ਅਤੇ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਇੱਥੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੱਖੋ-ਕੇ-ਰੰਧਾਵਾ (3) (8) ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਖੋਕੇ ਰੰਧਾਵਾ ਵਿਚਲੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਏ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਲਾਲਾ ਮੂਲ ਚੰਦ ਪਟਵਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਦੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ "ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਦਾ ਖੂਹ" ਨਾਮਕ ਖੂਹ ਉਤੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਥਾਈ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੁੱਝ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਖੇ ਬਿਤਾਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਸਾਧ ਦੇ ਕੋਲ ਠਹਿਰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਕੋਲ ਕਾਨਿਆਂ ਦੀ ਛੱਤ ਵਾਲੀ ਝੋਪੜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਖਰਕਾਰ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਵਸ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹੀ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਏ।</p> <p style="text-align: justify"></p> <p style="text-align: justify">ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਬਾਬਾ ਧਰਮ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਸਮੇਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਥੇ ਆਏ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਨ। (12) (13) 1800 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸਿੰਘਾਸਨ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਛੱਤਰੀ ਬਣਵਾਈ ਅਤੇ ਫਰਸ਼ ਤੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਲਗਵਾਇਆ।</p><p>[ATTACH=full]23004[/ATTACH]</p><p><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ</strong></p><p>[ATTACH=full]23005[/ATTACH]</p><p><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼</strong></p><p></p><p>ਚੋਲਾ, ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਚੋਲਾ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਵਸਤਰਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਹਿਨਣ ਯੋਗ ਵਸਤਰ ਹੈ ਜੋ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿiਨਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੰਨਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਚੋਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪ ਹੀ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਚੋਲਾ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ । ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੋਲੇ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੋਲੇ ਉੱਤੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਆਇਤਾਂ ਅਤੇਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੋਲਾ ਬਗਦਾਦ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਮਹਾਰਾਣੀ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਆਇਤਾਂ ਚੋਲੇ ਉਤੇ ਲਿਖਵਾਈਆਂ ਸਨ।</p><p></p><p>ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਇਰਾਕ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਚੋਲਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਦੁਆਰਾ ਕਢਾਈ ਵਾਲਾ ਰੁਮਾਲ, ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ ਚੌਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਦੁਆਰਾ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਰੁਮਾਲਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। [9]</p><p><strong> [ATTACH=full]23006[/ATTACH]</strong></p><p>[ATTACH=full]23007[/ATTACH]</p><p><strong><strong> ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ</strong></strong></p><p> <strong></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਭਾਵੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਉਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮਾਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਹੈ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੇਰਵੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ। (15) “ਇਹ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਰਾਕ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਰਾਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਪਹਿਨਿਆ ਸੀ। ਇਰਾਕ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਾਜਬਰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਚੋਲਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰਭੂ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ਵੱਲ ਸੇਧ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ । ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇਹ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਬੁਖਾਰਾ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਤੋਤਾ ਰਾਮ, ਜੋ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਪੈਰ ਜਿਸ ਕਹੀ ਨਾਲ ਉਹ ਖੁਦਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਤੋਂ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਪਾੜਕੇ ਜ਼ਖਮ ਉਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਰਤਣ, ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ, “ਗੁਰੂ ਜੀ, ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਘਰ ਜਾਵਾਂਗਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ”। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਚੋਲਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ।'' ਉਸ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, "ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਚੋਲਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚੇਗਾ?" ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦਿਓ, ਇਸਦਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ।" ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਨੇ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਕਾਬਲੀ ਮੱਲ ਨੂੰ ਇਸ ਚੋਲੇ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ । ਉਹ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਲੱਭਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।</strong></p><p><strong> </strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅਤੇ ਬਾਣੀ ਦੇ ਧਿਆਨ ਧਰਕੇ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਚੋਲਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਪਾਰਸ ਪੱਥਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜੋ ਕਾਬੁਲੀ ਮੱਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ । ਕਾਬਲੀ ਮੱਲ ਬੇਦੀ ਨੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ 'ਤੇ 17 ਸਾਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 17 ਫੱਗਣ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਬੇਦੀਆਂ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੋਲੇ ਦਾ ਰੰਗ ਭੂਰਾ (ਗੋਰਾ) ਹੈ। ਇੱਸ ਉਤੇ ਦੋ ਤਹਿਆਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹਨ ਇੱਕ ਅੱਗੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅੰਕੜੇ ਕਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਗਿਰਦ ਗੋਲਾਈ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਰੇਖਾ ਹੈ। ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਕਢਾਈ ਵਾਲਾ ਰੁਮਾਲ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਰੁਮਾਲ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬੇਦੀ ਕੋਲ ਆਇਆ ਸੀ ਜੋ ਸਾਹਮਣੇ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਚੋਲੇ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ। ਬੇਦੀ ਫਿਰ ਇਸ ਰੁਮਾਲ ਨੂੰ ਚੋਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਮਦਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਇੱਥੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦਾ ਬੇਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਬੇਦੀਆਂ ਨੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 22, 23 ਫੱਗਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੇਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>[ATTACH=full]23008[/ATTACH]</p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ, ਕਸਬੇ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਚੋਲਾ, ਜਾਂ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਗਦਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ</p><p>[ATTACH=full]23009[/ATTACH]</strong></p><p style="text-align: justify"><strong> ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 1515 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰੇ ਜਾਂ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਤੀਜੀ ਕੇਂਦਰੀ ਯਾਦਗਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ । ਇਹ ਉਸ ਥੜ੍ਹੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬੈਠੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜੀਤਾ ਦੇ ਖੂਹ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜੀਤ ਰੰਧਾਵਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਵਾਲਾ ਘੜਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਰਾਵੀ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਉਥੋਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦਾ ਘੜਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੰਭਾਲਿਆ। (7)</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਵਰਗਾਕਾਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਮਲ ਦੇ ਗੁੰਬਦ ਹਨ। ਪੂਰੇ ਹਾਲ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। 'ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ' ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਾਲ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਇੱਕ ਸਜਾਵਟੀ ਕਮਾਨਦਾਰ ਕੋਪਿੰਗ ਅਤੇ ਕੋਨਿਆਂ 'ਤੇ ਗੁੰਬਦਦਾਰ ਕੋਠੀਆਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਚੌਰਸ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲਾ ਕਮਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਮਰੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸਾ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ 1827 ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸੋਨੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਨਕਦੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਸਰੂਪ ਸੰਭਾਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ 1660 ਪੰਨੇ ਹਨ, ਹਰ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਸੁੰਦਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਲੀ ਬਾਰਡਰ ਹੈ।</p><p></strong></p><p style="text-align: justify"><strong>ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ (SGPC) ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਮੇਟੀ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਮਸਿਆ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀਵਾਨ ਲਗਦੇ ਹਨ, ਚੰਦਰਮਾ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੱਧੇ ਅੱਧ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ, ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮੇਲਾ ਹੈ। (14)(15)</p><p></strong></p><p> <strong>ਹਵਾਲਾ</strong></p><p> <strong></strong></p><p><strong>1. ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ</strong></p><p> <strong>2. ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011-2023 | ਪੰਜਾਬ</strong></p><p><strong>3. "ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com.</strong></p><p><strong>4 "ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. </strong></p><p><strong>5. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ - ਸਿੱਖਵਿਕੀ, ਮੁਫਤ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼।</strong></p><p><strong>6. "ਗੈਲਰੀ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com.</strong></p><p><strong>7. "ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com.</strong></p><p><strong>8. "ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com.</strong></p><p> <strong>9 ਪੁਨੀਤਇੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਈਂ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਲੈਸਡ ਟ੍ਰੇਲ (ਪੰਜਾਬ), ਲੋਨਲੀ ਪਲੈਨੇਟ ਗਲੋਬਲ ਲਿਮਟਿਡ, ਪੰਜਾਬ ਅਕਤੂਬਰ 2019, ਪੰਨਾ 87</strong></p><p><strong>10. "ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com.</strong></p><p> <strong>11. <a href="https://www.nativeplanet.com/gurdaspur/attractions/thada-sahib/#overview" target="_blank">https://www.nativeplanet.com/gurdaspur/attractions/thada-sahib/#overview</a> 12. <a href="http://www.prakashpurb550.mha.gov.in" target="_blank">www.prakashpurb550.mha.gov.in</a> 13. HistoricalGurudwaras.com, ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 14. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ - ਸਿੱਖਵਿਕੀ, ਮੁਫਤ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼। 15. ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ, ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ, (20 ਨਵੰਬਰ 1931), ਪੰਨਾ. 339 </strong></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="dalvinder45, post: 225480, member: 26009"] [B]ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ[/B] [JUSTIFY]ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 36 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਟਾਲਾ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।(1)(2) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, (3) ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵੱਸ ਗਏ ਜੋ ਕਿ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਵੀ ਦੇ ਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। (5) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਬੇਦੀ (ਖਤਰੀਆਂ) (3) ਨੇ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਰਾਵੀ ਦੇ ਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 4-5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਖੁਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੋਂ, ਇਸ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਗਲਿਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਾਂਘਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੂਰਬੀਨ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਸਬਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਲਖਮੀਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਬਾਬਾ ਮਾਣਕ ਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਮਿਹਰ ਚੰਦ ਜੀ ਨੈ ਇਹ ਨਗਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 25 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਵਸਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਮਾਣੀ। ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ, ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ(6) ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ (ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ) ਹਨ।(3) (6) (7)ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤਹਿਸੀਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ (3) ਅਤੇ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਘਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।[/JUSTIFY] [B]ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ[/B] [ATTACH type="full"]23003[/ATTACH] [B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ[/B] [JUSTIFY]ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਠਹਿਰਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਦਸੰਬਰ 1515 ਈ: ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ (6) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ (7) ਅਤੇ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਇੱਥੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੱਖੋ-ਕੇ-ਰੰਧਾਵਾ (3) (8) ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਖੋਕੇ ਰੰਧਾਵਾ ਵਿਚਲੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਏ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਲਾਲਾ ਮੂਲ ਚੰਦ ਪਟਵਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਦੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ "ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਦਾ ਖੂਹ" ਨਾਮਕ ਖੂਹ ਉਤੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਥਾਈ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੁੱਝ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਖੇ ਬਿਤਾਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਸਾਧ ਦੇ ਕੋਲ ਠਹਿਰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਕੋਲ ਕਾਨਿਆਂ ਦੀ ਛੱਤ ਵਾਲੀ ਝੋਪੜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਖਰਕਾਰ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਵਸ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹੀ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਏ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਬਾਬਾ ਧਰਮ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਸਮੇਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਇੱਥੇ ਆਏ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਨ। (12) (13) 1800 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸਿੰਘਾਸਨ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਛੱਤਰੀ ਬਣਵਾਈ ਅਤੇ ਫਰਸ਼ ਤੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਲਗਵਾਇਆ।[/JUSTIFY] [ATTACH type="full"]23004[/ATTACH] [B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ[/B] [ATTACH type="full"]23005[/ATTACH] [B] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼[/B] ਚੋਲਾ, ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਚੋਲਾ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਵਸਤਰਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਹਿਨਣ ਯੋਗ ਵਸਤਰ ਹੈ ਜੋ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿiਨਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੰਨਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਚੋਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪ ਹੀ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਚੋਲਾ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ । ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੋਲੇ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੋਲੇ ਉੱਤੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਆਇਤਾਂ ਅਤੇਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੋਲਾ ਬਗਦਾਦ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਮਹਾਰਾਣੀ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਆਇਤਾਂ ਚੋਲੇ ਉਤੇ ਲਿਖਵਾਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਇਰਾਕ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਚੋਲਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਦੁਆਰਾ ਕਢਾਈ ਵਾਲਾ ਰੁਮਾਲ, ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ ਚੌਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਦੁਆਰਾ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਰੁਮਾਲਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। [9] [B] [ATTACH type="full"]23006[/ATTACH][/B] [ATTACH type="full"]23007[/ATTACH] [B][B] ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ[/B] [B] [/B] [/B] [JUSTIFY][B]ਭਾਵੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਉਸ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮਾਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਹੈ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੇਰਵੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ। (15) “ਇਹ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਰਾਕ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਰਾਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਪਹਿਨਿਆ ਸੀ। ਇਰਾਕ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਾਜਬਰਦ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਚੋਲਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰਭੂ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ਵੱਲ ਸੇਧ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ । ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇਹ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਬੁਖਾਰਾ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਤੋਤਾ ਰਾਮ, ਜੋ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਪੈਰ ਜਿਸ ਕਹੀ ਨਾਲ ਉਹ ਖੁਦਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਤੋਂ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਪਾੜਕੇ ਜ਼ਖਮ ਉਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਰਤਣ, ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ, “ਗੁਰੂ ਜੀ, ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਘਰ ਜਾਵਾਂਗਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ”। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਚੋਲਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ।'' ਉਸ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, "ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਚੋਲਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚੇਗਾ?" ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦਿਓ, ਇਸਦਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ।" ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਨੇ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਕਾਬਲੀ ਮੱਲ ਨੂੰ ਇਸ ਚੋਲੇ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ । ਉਹ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਲੱਭਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[/B][/JUSTIFY] [B] [JUSTIFY]ਉਸਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅਤੇ ਬਾਣੀ ਦੇ ਧਿਆਨ ਧਰਕੇ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਚੋਲਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਪਾਰਸ ਪੱਥਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜੋ ਕਾਬੁਲੀ ਮੱਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ । ਕਾਬਲੀ ਮੱਲ ਬੇਦੀ ਨੇ ਇਹ ਚੋਲਾ ਤੋਤਾ ਰਾਮ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ 'ਤੇ 17 ਸਾਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 17 ਫੱਗਣ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਲੇ ਨੂੰ ਬੇਦੀਆਂ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੋਲੇ ਦਾ ਰੰਗ ਭੂਰਾ (ਗੋਰਾ) ਹੈ। ਇੱਸ ਉਤੇ ਦੋ ਤਹਿਆਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹਨ ਇੱਕ ਅੱਗੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅੰਕੜੇ ਕਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਗਿਰਦ ਗੋਲਾਈ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਰੇਖਾ ਹੈ। ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਕਢਾਈ ਵਾਲਾ ਰੁਮਾਲ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਰੁਮਾਲ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬੇਦੀ ਕੋਲ ਆਇਆ ਸੀ ਜੋ ਸਾਹਮਣੇ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਚੋਲੇ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ। ਬੇਦੀ ਫਿਰ ਇਸ ਰੁਮਾਲ ਨੂੰ ਚੋਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਮਦਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਇੱਥੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦਾ ਬੇਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਬੇਦੀਆਂ ਨੇ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 22, 23 ਫੱਗਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੇਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [ATTACH type="full"]23008[/ATTACH] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ, ਕਸਬੇ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਚੋਲਾ, ਜਾਂ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਗਦਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ[/JUSTIFY] [ATTACH type="full"]23009[/ATTACH] [JUSTIFY] ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 1515 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰੇ ਜਾਂ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਤੀਜੀ ਕੇਂਦਰੀ ਯਾਦਗਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ । ਇਹ ਉਸ ਥੜ੍ਹੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬੈਠੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜੀਤਾ ਦੇ ਖੂਹ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਜੀਤਾ ਰੰਧਾਵਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜੀਤ ਰੰਧਾਵਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਵਾਲਾ ਘੜਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਰਾਵੀ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਨੇ ਉਥੋਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦਾ ਘੜਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੰਭਾਲਿਆ। (7)[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਵਰਗਾਕਾਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਮਲ ਦੇ ਗੁੰਬਦ ਹਨ। ਪੂਰੇ ਹਾਲ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। 'ਥੜਾ ਸਾਹਿਬ' ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਾਲ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਇੱਕ ਸਜਾਵਟੀ ਕਮਾਨਦਾਰ ਕੋਪਿੰਗ ਅਤੇ ਕੋਨਿਆਂ 'ਤੇ ਗੁੰਬਦਦਾਰ ਕੋਠੀਆਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਚੌਰਸ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲਾ ਕਮਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਮਰੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸਾ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ 1827 ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸੋਨੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਨਕਦੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਸਰੂਪ ਸੰਭਾਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ 1660 ਪੰਨੇ ਹਨ, ਹਰ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਸੁੰਦਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਲੀ ਬਾਰਡਰ ਹੈ।[/JUSTIFY] [JUSTIFY]ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ (SGPC) ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਮੇਟੀ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਮਸਿਆ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀਵਾਨ ਲਗਦੇ ਹਨ, ਚੰਦਰਮਾ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੱਧੇ ਅੱਧ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ, ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮੇਲਾ ਹੈ। (14)(15)[/JUSTIFY] ਹਵਾਲਾ 1. ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ 2. ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011-2023 | ਪੰਜਾਬ 3. "ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 4 "ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 5. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ - ਸਿੱਖਵਿਕੀ, ਮੁਫਤ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼। 6. "ਗੈਲਰੀ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 7. "ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 8. "ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 9 ਪੁਨੀਤਇੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਈਂ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਲੈਸਡ ਟ੍ਰੇਲ (ਪੰਜਾਬ), ਲੋਨਲੀ ਪਲੈਨੇਟ ਗਲੋਬਲ ਲਿਮਟਿਡ, ਪੰਜਾਬ ਅਕਤੂਬਰ 2019, ਪੰਨਾ 87 10. "ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ"। derababananak.com. 11. [URL]https://www.nativeplanet.com/gurdaspur/attractions/thada-sahib/#overview[/URL] 12. [URL="http://www.prakashpurb550.mha.gov.in"]www.prakashpurb550.mha.gov.in[/URL] 13. HistoricalGurudwaras.com, ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 14. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ - ਸਿੱਖਵਿਕੀ, ਮੁਫਤ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼। 15. ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ, ਗੁਰ ਤੀਰਥ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾ, (20 ਨਵੰਬਰ 1931), ਪੰਨਾ. 339 [/B] [/QUOTE]
Insert quotes…
Verification
Post reply
Discussions
New to Sikhism
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਚਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਦਾਖ -1
This site uses cookies to help personalise content, tailor your experience and to keep you logged in if you register.
By continuing to use this site, you are consenting to our use of cookies.
Accept
Learn more…
Top